هیأت

آبادی بردخون سه یا چهار سده پیش در کناره خَنی (به فتح اول با یاء مدی: سفره‌های زیرزمینی دره‌مانند طبیعی) در دو کیلومتری شمال شرقی محل کنونی - یعنی روستای احشام کهنه - شکل گرفته است. بعلت کناره خنی سکنی‌گزیدن، اهالی آنرا (بُردِخَنی ها) می‌گفتند که هنوز هم استعمال محلی غالب دارد (بُرد «به ضم اوّل» به معنی کناره و حاشیه). بعدها بعلت نامأنوس بودن اصطلاح محلی، به جهت تبادر کلمه خان یا تطابق با خور خان (بردخان)، سپس با تطورات -اداری- بدون هیچ مناسبتی با پسوند خون (بردخون) نام گرفته‌است.

پل رودخانه مند (هفت کیلومتری شمال شهر بردخون)

جایگاه

موقعیت: شهر بردخون (بردخون نو) مرکز بخش بردخون است که با مختصات جغرافیایی ۲۸ درجه و ۰۳ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۲۸ دقیقه طول شرقی در میانه آن بخش واقع است. در سال ۱۳۵۹ بخشداری در آن استقرار یافت و از سال ۱۳۷۹ با تاسیس شهرداری به شهر تبدیل شد.

زاویه انحراف قبله شهر بردخون از مبدأ جهت شمال (شمال به شرق - جنوب - غرب): ۲۴۰٫۴۴ درجه (۲۴۰ درجه و ۴۴ صدم درجه) می‌باشد. در نتیجه از جنوب به غرب ۶۰٫۴۴ درجه و متقابلا از غرب به جنوب ۲۹٫۵۶ درجه می‌باشد. زاویه انحراف قبله از شمال غرب تا جنوب شرق بخش بردخون، با توجه به مبدأ جهت شمال بین ۲۳۹٫۵ تا ۲۴۲ درجه می‌باشد.

نقشه شهر بردخون با خیابانهای اصلی:

1- مرکز شهر (مسجد جامع بردخون) 2- کمربندی بوشهر-دیر 3- محلهٔ جهادآباد 4- بلوار شهید بردستانی 5- میدان نجات الهی (ورودی از شمال پس از پارک شهر) 6- خیابان امام خمینی (خیابان اصلی) 7- خیابان فایز 8- خیابان شهداء 9- خیابان بلال 10- خیابان معلم (آ.پ - پارک کودک) 11- خیابان فرهنگ (محلهٔ فرهنگیان) 12- خیابان مفتون 13- خیابان مطهری 14- میدان معلم 15- میدان شهید قایدی 16- جاده برون شهری بطرف خلیج فارس 17- خیابان بسیج

جمعیت: براساس سرشماری سال 1395 جمعیت شهر بردخون 5,333 نفر (با 1,466 خانوار) و جمعیت کل بخش بردخون در سال 1395 برابر با 11,113 نفر (با 3,030 خانوار) می‌باشد.

پارک کودک فرهنگ (بوستان شهدای گمنام فعلی)

وضعیت فرهنگی علمی بردخون
اکثر آموزگاران، دبیران  به وسیله فرزندان دیروز و امروز بردخون اداره می شود و بیشتر آموزگاران، دبیران، مدیران  و مسولان امور آموزشی و پرورشی منطقه بومی هستند و تعدادی از جوانان و نوجوانان امروز بردخون دست به قلم و اهل تحقیق و نوشتن هستند که به فضل خداوند آینده روشنی دارند.

تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 هجری خورشیدی، تنها تعداد انگشت شماری از فرزندان این خطه تا سطح دیپلم تحصیل کرده بودند اما به برکت انقلاب نظام مقدس جمهوری اسلامی، اکنون صدها تحصیل کرده در مقاطع دانشگاهی و حوزوی کسب فیض و دانش می کنند.

قدیمی ترین حوزه علمیه در این منطقه فعالیت می کرده که بزرگان و علمای گرانقدری از این حوزه کسب فیض کرده اند و منشا خیر و برکت شده اند.
دوران جنگ تحمیلی نیز برای مردم این دیار دورانی خاطره انگیز و به یادماندنی است و رزمندگانی از این دیار برای دفاع از نظام اسلامی به پاخاستند که سردار شهید یوسف بردستانی و بیش از 21شهید به خون خفته و دهها جانباز و آزاده ثمره این دفاع مقدس پیروز است.

مدارکی در دست است که روزگاری گمرک بردخون فعالیت بسیار زیادی داشته و مردم منطقه به کار تجارت و بازرگانی مشغول بوده اند اما امروز اثری از این در دست نیست.
آینده بردخون همراه با توسعه و پیشرفت خواهد بود زیرا صنایع گازی پارس شمالی و منابع صنعتی و معدنی و کشاورزی و صیادی بی شک باعث ارتقا فعالیت ها خواهد شد و منطقه تغییرات شگرفی خواهد کرد.

هرچند امروز بردخون نیاز به تحولات بیشتر و اساسی تری دارد اما بردخون با وجود مردم مصمم و تحول خواه آینده ای بسیار بهتر از امروز دارد چرا که علم و تخصص و اراده جوانان و نسل آینده ساز بر پیشرفت و توسعه بردخون متمرکز شده و بی شک این تلاش ثمرات زیادی به همراه دارد.                                                               

شغل مردم بردخون
روزگاری مردم این دیار با کشاورزی سنتی و صیادی امرار معاش می کرده اند و با کمترین امکانات روزی خود را به دست می آورده اند اما با وجود پیشرفت کشاورزی، صیادی منطقه به دلیل عدم وجود اسکله و موج شکن و دلسردی صیادان آنچنان که باید پیشرفتی نداشته که نیازمند حمایت و همراهی مسئولان در این زمینه است.

دلیل عمده رونق مشاغلی مانند بقالی، کار در کشورهای حاشیه خلیج فارس بی اعتمادی مردم منطقه به زمستان کوتاه است.

به موازات رودخانه مند یک فقره آب زیرزمینی با عرض ناچیزی موجود است که از روستای کناری تا شیبرم ادامه دارد و همه روستاهای شمال غربی بخش میان این خط زیرزمینی آب و رودخانه مند واقع شده اند و گندم و گوجه فرنگی مهم ترین محصول آنها می باشد که در گذشته باغ های نخل سراسر منطقه را پوشش می داده اما به دلیل کمبود آب به مرور خشک شده است.
در زمین های  بایر منطقه دو دسته گیاه خودرو می رویند که دسته اول گیاهانی که مصرف غذایی و دارویی دارند مانند جوسال، توله، خلیلو، هکال ، کاکل، منگک، گل زرد، اوشه، دریمه و تهما و دسته دوم خاربوته هایی است که در منطقه روییده شده اند.

صنایع دستی بردخون
عبا بافی از رشته های صنعت نساجی است که روزگاری در ایران و به ویژه در مناطق روستایی دارای گستردگی فراوانی بوده است. این صنعت در پاره ای از نقاط استان بوشهر مانند روستاهای تنگ ارم، بنار آزادگان، زیارت، سعدآباد، بردخون، کردوان سفلی و علیا و حومه شهر اهرم رایج بوده که علاوه بر تأمین نیازهای روستاهای استان به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر شده است.

علاوه بر این صنایع دیگری از برگ درخت خرما و اسفنج ها و سنگ های دریایی در منطقه ساخته می شود که زمانی به عنوان وسیله زندگی و کار استفاده می شده است.                                                                                        

جزایر منطقه

جزیره نخیلو در حال حاضر بیش از هر چیز محل زیست لاکپشتان خلیج فارس است و از این نظر اهمیت زیست محیطی قابل توجهی دارد.

جزیره گرم مقابل شهرستان دیر در خلیج فارس واقع شده و به علت وجود انبوه درختان جنگلی (موسوم به گرم) به همین نام نیز مشهور شده‌است. این دو جزیره خالی از سکنه در حدود ناحیه بردخون در سواحل جنوبی استان بوشهر، در فاصله کمی نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند.

جزیره‌های مطاف، مرغی، تهمادو و چراغی که در مقابل ناحیه بردخون قرار دارند و خالی از سکنه‌اند از دیگر جزایر استان بوشهر هستند.

جزیره ام سیله (خان) از دیگر جزایر منطقه بردخون است.

آب و هوا و پوشش گیاهی

بردخون مانند سایر مناطق جنوب تابستانی طولانی و گرم و زمستانی کوتاه و از نظر بارش بی ثبات دارد. همین امر باعث شده تا کشاورزی و دامداری که شغل اصلی مردم است از ثبات چندانی برخوردار نباشد. دلیل عمدهٔ زایش مشاغل دیگر چون کار در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، بقالی و صیادی همین بی‌اعتمادی مردم این منطقه به زمستان کوتاه و بی ثبات است. یک فقره آب زیرزمینی با عرضی ناچیز از روستای «کناری» تا «شیبرم» ادامه می‌یابد، لذا تمام روستاهای شمال غربی این بخش به موازات غرب این آب زیرزمینی واقع شده‌اند.

گندم محصول اصلی کشاورزان منطقه است. امروزه اکثر اراضی کشاورزی - حتی نخلستان‌های منطقه - زیر کشت گوجه فرنگی رفته‌است. در سال‌های اخیر چند آب بند خاکی احداث شده‌است که آب نهرهای فصلی منشعب از کوه «درنگ» را پشت خود نگه می‌دارند، و موجب تقویت سفره زیرزمینی منطقه می شود.

در زمین‌های بایر منطقه دو دسته گیاهان خودرو می رویند:

• دسته اول گیاهان خودرویی که مصرف غذایی و دارویی دارند، مانند: جوسال، توله توله، خلیلو، حکال، کاکل، منگک، گل رد، اوشه، دریمه و تهما؛
• دسته دوم خاربوته‌هایی هستند مانند: گرگم، زاپتک، گتک، اشک، خرگ، مور، خمه (خومه)، سلبخ و ارو (خارشتر).

عمده‌ترین درخت منطقه نخل می‌باشد که با آب و هوای اینجا سازگاری دارد. گز، کهور، سدر، همیدون و سپستان هم درختانی هستند که در جای جای منطقه خودنمایی می‌کنند.

نقشه ناهمواری‌های منطقه بردخون

پیشینه تاریخی

آغاز دقیق شکل گیری و نحوه سکونت اولیه ساکنان روستاهای این بخش، اطلاعات جامع و مستندی به دست نیامد . آنچه که به دست آمده حاکی از این است که بردخون از دیر باز در این کشور پهناور شناخته شده و مورد توجه بوده‌است. «تاریخ ایران» ، «بردخون» را یکی از بنادر مهم اداری اعتبار و شهرت از ایالت فارس دانسته و آن را به همراه بندر سیراف، بندر هرمز، بندر عباس، بندر لنگه، بندر سینیز و بندر ریگ، از مهمترین مراکز تجاری – بازرگانی روزگار خود قلمداد نموده‌است. ... اما از سال ۱۳۳۳ هجری قمری (۱۹۱۵ میلادی)، به بعد بیشتر بر سر زبان‌ها افتاد. در جریان جنگ جهانی اول که انگلیسی‌های علیرغم اعلام بی طرفی ایران به جنوب کشور حمله کردند، بوشهری‌ها، تنگستانی‌ها و دشتستانی‌ها و به فرماندهی رئیسعلی دلواری، شیخ حسین خان چاهکوتاهی، زایر خضرخان اهرمی و حمایت روحانیون منطقه به دفاع برخاستند و خالوحسین بردخونی با ۲۰۰ سوار از بردخون به یاری آنها شتافت.

شخصیت های دینی، علمی و فرهنگی

بردخون از قدیم دارای حوزه علمیه بوده و شخصیتهای عالمی از آن برخاسته اند. شخصیتهای عالم و دینی چون مرحوم آیت الله شیخ عبدالنبی بحرانی بردخونی (متوفی 1335 قمری) و پسران عالم او، آیت الله سید علی رکنی حسینی (متوفی 1359 قمری)، آیت الله شیخ علی بحرانی (درگذشته 1378 شمسی)، آیت الله شیخ محمد بحرانی دشتی گناوه ای (درگذشته 1379 شمسی 4 دهه آخیر ساکن گناوه)، حجت الاسلام والمسلمین سید اسدالله رکنی حسینی (درگذشته 1382 شمسی) و حاج سید محمد حسینی اشاره کرد. میرکمال الدین بهزاد (متوفی 1098 قمری) جد سادات منطقه که در بردخون دارای بقعه می باشد. فایز دشتی هم که زادگاه او کردوان بوده در بردخون کسب علم داشته است. از مرحوم احمد زایر عالی طاهر طاهری، زنده یاد شیخ عبدالمهدی بحرانی و حاج سید محمد حسینی نیز آثار منظومی به جای مانده است. آیت‌الله حاج سید احمد رکنی حسینی از مجتهدین ساکن قم از اهالی این شهر است.

آیت الله شیخ عبدالنبی بحرانی بردخونی دشتی عالم مجتهد و موسس مدارس علوم دینی در بردخون و بلاد دشتی.

آیت‌الله حاج سید هاشم حسینی بردخونی بوشهری فرزند مرحوم حاج سید محمد حسینی، عضو جامعه مدرسین و مدیر حوزه علمیه قم، امام جمعه موقت شهر قم و نماینده استان بوشهر در مجلس خبرگان رهبری از اهالی این شهر است.

سید بهمنیار حسینی مشهور به مفتون بردخونی و مفتون دشتی، فرزند سید علی اکبر، متخلص به مفتون شاعر بردخونی که شهرتش بیشتر در دوبیتی سرایی است. وی به سال ۱۳۴۱ در ۶۵ سالگی در گذشت.

خالوحسین بردخونی همرزم رئیسعلی دلواری در دفاع از مشروطیت جنوب و جنگ جهانی اول به هنگام هجوم بریتانیا به جنوب ایران.

سردار شهید یوسف بردستانی از سرداران دفاع مقدس.

مرقد آیت الله شیخ عبدالنبی بحرانی

جاذبه های گردشگری بردخون

بخش بردخون جاذبه های گردشگری زیادی نظیر منطقه حفاظت شده مند با گیاهان و جانوران کمیاب وحیات وحش منحصر به فرد، پارک ملی نخیلو، جزایر چهارگانه خان و نخیلو و ام الگرم و تهمادو بهشت پرندگان، رودخانه و پل مند، تپه های ماسه ای، مزارع گوجه فرنگی، امامزاده امیردیوان و کوه درنگ و امامزادها و زیارتگاه های مختلف در شهر و روستاها، سواحل دریا و جنگل های حرا، کنارهای بال بالو، بقایای قدیمی  است .

پارک جنگلی سجادیه و مناظر طبیعی و سرسبز شهر و روستاها، بوستان ولایت بردخون نیز آماده حضور هموطنان می باشد و به دلیل اینکه بردخون در مسیر جاده ساحلی بوشهر به دیّر قرار دارد و در آینده میزبان پروژه های عظیم پارس شمالی است شاهد پذیرش و ورود تعداد زیادی از مسافران بوده  که برخی درمدارس شهر و روستاها و عده ای نیز در پارک های شهر اسکان می یابند.

علاوه بر این وجود موزه زیبا و متنوع  مردم شناسی بردخون که شامل آثار و تاریخ گذشته  پدران ونیاکان مردم این دیار و صنایع گلیم بافی و جاجیم و عبابافی جذابیت های بردخون را بیش  از گذشته نموده  و مشتاقان زیادی را به سمت خود جذب کرده  است.

بردخون به دلیل زیرساخت ها و استعدادهای طبیعی و انسانی در آینده تبدیل به قطب اقتصادی و فرهنگی و کشاورزی و صنعتی کشور خواهد شد.

____________
مطالب مرتبط:
- مطاف بدون اسکله | معرفی جاذبه نادیدنی شیلات بوشهر
- پارک ملی نخیلو | معرفی جاذبه های گردشگری استان بوشهر
- گزارش تصویری از نمایشگاه مردم شناسی خالوحسین در بردخون
- سردارشهید شجاع دل بوشهری کیست؟ +تصاویر
- معرفی کامل بخش بردخون